S.Arabistan ABD ile yapılan PETRO-DOLAR anlaşmasını yenilemedi
1973 Arap-İsrail savaşında Arap ülkelerinin ABD ve Hollanda'nın İsrail'e olan silah desteği dolayısıyla OPEC üzerinden petrol ambargosu başlatmaları ve 1971 yılında ABD'nin öncülük edip ardından İngiltere ve diğer batılı devletlerin peşisıra aldığı kararlarla para birimlerinin değerini altına bağlanma şartı getiren Bretton Woods Anlaşması'ndan çekilmeleri, ABD'de büyük bir krizin başlamasına öncülük etmişti.
O dönemde ABD, giderek değer kaybeden para birimini güvenceye almak için çeşitli arayışlara girdi ve bu arayışlardan ABD ekonomisine en büyük katkıyı sunan, Suudi Arabistan'la yapılan PETRO-DOLAR anlaşması oldu.Bu anlaşma ile Suudi Arabistan tüm petrol ticaretini ABD Doları ile yapmayı ve petrolden elde edilen gelirleri ABD tahvillerine yatırmayı kabul ederken ABD de buna karşılık Suudi hükümetine dış tehditlere karşı koruma sağlamayı taahüt etti.
İşte bu anlaşma 8 Haziran 2024 günü sona erdi ve Suudi yönetimi şu ana kadar anlaşmayı uzatma yönünde her hangi bir girişimde bulunmadı.
Konuyla ilgili ABD Borsası Nasdaq'ın web sitesinde yayınlanan bir analizi okuyucularımızın dikkatine sunuyoruz :
"ABD ile Suudi Arabistan arasındaki 50 yıllık petrodolar anlaşmasının süresinin dolmasına müdahale etmediler. “Petrodolar” terimi, ABD dolarının dünya pazarında ham petrol işlemlerinde kullanılan para birimi olarak rolünü ifade eder.
ABD Tahvillerine Nimet
1973 petrol krizinden sonra resmileştirilen petrodolar anlaşması, Suudi Arabistan'ın petrol ihracatını yalnızca ABD doları cinsinden fiyatlandıracağını ve fazla petrol gelirlerini ABD Hazine tahvillerine yatıracağını öngörüyordu. Buna karşılık ABD, krallığa askeri destek ve koruma sağladı. Bu düzenleme her ikisi için de bir kazan-kazan durumuydu; ABD istikrarlı bir petrol kaynağına ve borçları için tutsak bir pazara kavuşurken, Suudi Arabistan ekonomik ve genel güvenliğini güvence altına aldı.
Rezerv Para Birimi
Petrolün ABD doları (DXY) cinsinden satılmasını zorunlu kılan anlaşma, doların dünyanın rezerv para birimi olma statüsünü yükseltti. Bu da ABD ekonomisini derinden etkiledi. Petrol satın almak için dolara olan küresel talep, para biriminin güçlü kalmasına yardımcı oldu ve ithalatı Amerikalı tüketiciler için nispeten ucuz hale getirdi. Ek olarak, ABD Hazine tahvillerine yabancı sermaye akışı, düşük faiz oranlarını ve güçlü tahvil piyasasını destekledi.
Küresel Finansal Düzeni Bozma Potansiyeli
Ancak petrodoların hakimiyeti şimdiye kadarki en önemli zorlukla karşı karşıya olabilir. ABD ile Suudi Arabistan arasındaki anlaşmanın süresi 9 Haziran 2024'te sona erdi. Bu sürenin dolmasının, küresel mali düzeni bozma potansiyeli taşıdığı için geniş kapsamlı sonuçları var.
ABD Dolarının Geleceği
Petrodoların süresinin dolması ABD dolarını ve buna bağlı olarak ABD finans piyasalarını zayıflatabilir. Eğer petrol dolardan başka bir para biriminde fiyatlandırılırsa, bu durum küresel dolara olan talebin azalmasına yol açabilir. Bu da ABD'de daha yüksek enflasyona, daha yüksek faiz oranlarına ve daha zayıf bir tahvil piyasasına neden olabilir.
Bu değişimin tüm etkileri henüz görülmese de, yatırımcılar en azından makro düzeyde küresel mali düzenin yeni bir döneme girdiğinin farkında olmalıdır. ABD dolarının hakimiyeti artık garanti değil.
KAYNAK: https://www.nasdaq.com/articles/us-saudi-petrodollar-pact-ends-after-50-years
