Fener Rum Patriği Bartholomeos’un Trump Görüşmesi: Türkiye’nin Egemenliğine Yönelik Bir Provokasyon mu?

İstanbul/Washington - 19 Eylül 2025 – Fener Rum Patriği Bartholomeos’un ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da yaptığı görüşme, Türkiye’de büyük bir tartışma başlattı. Bartholomeos’un Türkiye’deki Hristiyanlara “zulüm” yapıldığı iddiası ve “ekümenik” sıfatını kullanarak Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılmasını talep etmesi, Türkiye’nin egemenlik haklarına ve Lozan Anlaşması’na aykırı bir hamle olarak değerlendirildi. Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi, bu görüşmeyi “Batı destekli bir Truva atı operasyonu” olarak nitelendirerek sert tepki gösterdi. Türkiye perspektifinden bakıldığında, bu olay, dış güçlerin iç işlere müdahale girişimi ve dini siyasete alet etme çabası olarak görülüyor.

Bartholomeos’tan Türkiye’ye Ağır İthamlar

Fener Rum Patrikhanesi’nin lideri Bartholomeos, Trump ile Oval Ofis’te gerçekleştirdiği görüşmede, Türkiye’deki Hristiyanların “zulüm” gördüğünü iddia etti. Açıklamasında, “Türkiye’de kalan az sayıdaki Hristiyan’ın karşılaştığı zorlukları, güçlükleri ve zulümleri konuştuk” dedi. Ayrıca, Türkiye’nin 84 milyonluk nüfusunda Hristiyanların “okyanusta bir damla” olduğunu söyleyerek, azınlık statüsünü dramatize etti. Bu ifadeler, Türkiye’de “Hristiyanlara baskı yapıldığı” algısını güçlendirmek isteyen Batılı güçlerin söylemleriyle örtüşüyor.

Görüşmenin bir diğer önemli gündemi, 1971’den beri kapalı olan Heybeliada Ruhban Okulu’nun yeniden açılması talebiydi. Bartholomeos, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile başlatılan diyaloğun devam ettiğini, ancak okulun açılmasının hızlandırılmasını istediğini belirtti ve 2026’da öğrenci kabul etmeyi hedeflediklerini vurguladı. Türkiye açısından bu talep, Patrikhane’nin uluslararası alanda dini bir eğitim merkezi gibi davranma arzusunu yansıtıyor ve Lozan Anlaşması’nda tanımlı yetkilerini aşan bir girişim olarak görülüyor.

Türk Ortodoks Patrikhanesi’nden Sert Tepki: “Lozan’a Aykırı, Egemenliğimize Saldırı”

Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın Sözcüsü Selçuk Erenerol, SPUTNIK Türkçe'ye verdiği röportajda Bartholomeos’un açıklamalarını “Türkiye’nin egemenliğine yönelik bir provokasyon” olarak nitelendirdi. Erenerol, şu kritik noktaları vurguladı:

• Lozan Anlaşması İhlali: Lozan’a göre, Fener Rum Patrikhanesi’nin yetkileri yalnızca Türkiye’deki Rum Ortodoks cemaatiyle sınırlıdır. “Ekümenik” sıfatı, uluslararası bir dini otorite iddiası taşıyor ve bu, Türk hukukuna aykırı. Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 5603K sayılı kararına göre, Patrikhane’nin bu sıfatı kullanması yasal değil ve Fatih Kaymakamlığı’na bağlı bir azınlık kilisesi statüsünde.

• Tarihsel Suçlamalar: Erenerol, Fener Rum Kilisesi’ni 1821 Mora Katliamı ve Kıbrıs’taki EOKA hareketine destek vermekle suçladı. “Megali İdea hayallerinden vazgeçmeyen bu kurum, Türk hukukuna bağlı kalmalıdır. Aksi, suç teşkil eder.”

• Truva Atı İddiası: “ABD ve AB, Fener Rum Patrikhanesi’ni Türkiye içinde bir Truva atı gibi kullanıyor. Hristiyan dünyasında siyasi bir aparat olarak hizmet ediyor. Bu, Yeşil Kuşak Teorisi’nin bir benzeridir.”

• Vatikan Benzeri Yapılanma Tehlikesi: Ortodoks dünyasında ekümeniklik, dini değil siyasi bir iddia. Bu, Patrikhane’nin özerklik ve kendi hukukunu uygulama talebine yol açabilir, ki bu da Türkiye’nin bölünmez bütünlüğüne aykırı.

• Ukrayna Krizi ve Türkiye’nin Zor Durumu: Bartholomeos’un 2019’da Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ne otosefali vermesi, Moskova Patrikhanesi’yle bağları kopararak Türkiye’yi Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmada taraf gibi gösterdi. Erenerol, “Bu yasadışı karar, Türkiye’yi uluslararası bir krizde zor durumda bırakıyor” dedi.

Erenerol, devleti, Patrikhane’nin faaliyetlerine karşı yasal önlemler almaya çağırdı ve “Devlet içinde devlet kurulmasına izin verilemez” uyarısında bulundu.

Ukrayna Meselesi: Türkiye’yi Taraf Yapma Girişimi

Bartholomeos’un Trump ile görüşmesinde Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ne verilen otosefali konusu da ele alındı. Bartholomeos, “Ukrayna’nın Moskova’dan bağımsız olma hakkı olduğuna ikna olduk” dedi. Ancak bu karar, Rusya’da büyük tepkiye yol açtı. Vladimir Putin, Bartholomeos’u “bölgeyi kontrol altına almak ve para kazanmak” istemekle suçlarken, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, kararı “Washington’un bir projesi” olarak niteledi. Türkiye açısından, bu adım, Fener Rum Patrikhanesi’nin uluslararası siyasette aktif bir aktör gibi davranarak Türk dış politikasını zora soktuğu bir örnek olarak görülüyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Bartholomeos’u “ekümenik patrik” olarak tanımlaması ise Türkiye’de egemenlik ihlali olarak değerlendirildi. Bu söylem, Patrikhane’nin uluslararası alanda dini liderlik iddiasını güçlendirme çabası olarak görülüyor ve Türk kamuoyunda tepki topluyor.

Türkiye’nin Bakış Açısı: İç İşlere Müdahale ve Siyasi Baskı

Türkiye perspektifinden, Bartholomeos’un Trump ile görüşmesi ve “zulüm” iddiaları, Batı’nın azınlık hakları ve dini özgürlükler kisvesi altında Türkiye’ye baskı yapma stratejisinin bir parçası. ABD ve AB, Fener Rum Patrikhanesi’ni, Türkiye’nin iç politikasına müdahale aracı olarak kullanıyor. Heybeliada Ruhban Okulu’nun açılması talebi, Patrikhane’nin uluslararası bir dini merkez olma hedefine yönelik bir adım olarak algılanıyor ve bu, Lozan Anlaşması’nın ruhuna aykırı bulunuyor.

Türk kamuoyu ve uzmanlar, Patrikhane’nin “ekümenik” iddiasının, Türkiye’nin egemenlik haklarını zedelediğini ve dini bir kurumun siyasi bir aktör gibi hareket ettiğini düşünüyor. Ayrıca, Bartholomeos’un “zulüm” söylemi, Türkiye’deki azınlıkların durumunu abartılı bir şekilde yansıtarak uluslararası alanda olumsuz bir algı yaratmayı hedefliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, Türkiye’de Hristiyan nüfus yaklaşık 100 bin civarında, yani nüfusun %0,1’inden biraz fazla. Ancak, bu toplulukların anayasal hakları koruma altında ve dini ibadetlerini özgürce yerine getirebiliyorlar.

Sosyal Medyada Gündem: #BartholomeosTrump

X platformunda görüşme, #BartholomeosTrump ve #Lozanİhlali etiketleriyle geniş yankı buldu. Kullanıcılar, “Fener Rum Patrikhanesi, Türkiye’yi dünyaya şikayet ederek suç işliyor” yorumları yaptı. Aydınlık Gazetesi, “Bartholomeos, Trump’a Türkiye’yi şikayet etti” başlığıyla haberi duyurdu. Milli hassasiyetlerin ön planda olduğu paylaşımlarda, Patrikhane’nin faaliyetlerinin “Türkiye’ye karşı bir komplo” olduğu öne sürüldü.

Sonuç: Türkiye’nin Egemenlik Hakları ve Gelecek Adımlar

Fener Rum Patrikhanesi’nin Trump ile görüşmesi, Türkiye’nin iç işlerine müdahale ve dini siyasete alet etme girişimi olarak değerlendiriliyor. Türkiye, Lozan Anlaşması’na bağlı kalarak Patrikhane’nin yetkilerini sınırlı tutmayı ve “ekümenik” iddialarına karşı hukuki adımlar atmayı sürdürmeli. Uzmanlar, Erdoğan-Trump zirvesinde bu konunun gündeme gelebileceğini ve Türkiye’nin ulusal çıkarlarını koruma adına net bir duruş sergilemesi gerektiğini belirtiyor. Gelişmeler, hem iç politikada hem de uluslararası arenada yakından takip ediliyor.

KAYNAK: https://anlatilaninotesi.com.tr/