İslamabad-Tahran-İstanbul Tren Hattı Geliyor
İran-Pakistan Ortak Ekonomik Komisyonu Tahran’da Toplandı: 10 Milyar Dolarlık Ticaret Hedefi ve İstanbul’a Uzanan Tren Hattı Planı
Tahran, İran – İran-Pakistan Ortak Ekonomik Komisyonu’nun 22. toplantısı, 6 Ekim 2025’te Tahran’da gerçekleştirildi. İran Ulaştırma ve Kentsel Gelişim Bakanı Farzaneh Sadegh ve Pakistan Ticaret Federal Bakanı Jam Kamal Khan’ın eş başkanlık yaptığı toplantıda, iki ülke arasında 10 milyar dolarlık ticaret hedefine ulaşmak için yol haritası hazırlanması kararlaştırıldı.
Ticaret ve İş Birliği Hedefleri
Bakan Sadegh, toplantının ekonomik ve ticari bağları güçlendirme yolunda önemli bir adım olduğunu vurguladı. Üç ay içinde 10 milyar dolarlık ticaret hedefini destekleyecek bir yol haritasının imzalanacağını duyurdu. Bu hedef için bankacılık ilişkilerinin geliştirilmesi ve güvenli finansal kanallar kurulması gerektiğini belirtti. Pakistan Ticaret Bakanı Khan ise ekonomik, teknik ve bölgesel iş birliğini genişletmeye hazır olduklarını ifade ederek, tarım, hayvancılık, yenilenebilir enerji ve teknoloji alanlarında yeni ortaklıklar önerdi. İki ülke, sınır pazarları, demiryolu bağlantıları ve liman iş birliğini güçlendirme konusunda mutabık kaldı.
İstanbul’a Uzanan ECO Treni: Yeni Detaylarla Zenginleştirilmiş Plan
Toplantının en dikkat çekici noktalarından biri, İslamabad-Tahran-İstanbul güzergahında aylık bir ECO (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı) treni başlatma planı oldu. Bakan Sadegh, bu projeyi “stratejik bir bölgesel demiryolu girişimi” olarak tanımladı. İşte bu tren hattıyla ilgili ek bilgiler ve zenginleştirilmiş detaylar:
• Güzergah ve Amaç: ECO treni, Pakistan’ın başkenti İslamabad’dan başlayarak İran’ın başkenti Tahran üzerinden İstanbul’a ulaşacak. Bu hat, Güney Asya, Batı Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayarak bölgesel ticareti ve insan hareketliliğini artırmayı hedefliyor. Proje, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (ECO) 10 üyesi (Türkiye, İran, Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan) arasında ekonomik entegrasyonu güçlendirmek için tasarlandı.
• Altyapı ve Kapasite: Zahidan-Taftan-Ketta demiryolu hattının geliştirilmesi, ECO treninin temel taşlarından biri olacak. İran tarafında, Zahidan’dan Türkiye sınırına kadar mevcut demiryolu altyapısı modernize edilecek. Türkiye’de ise İstanbul’a ulaşan yüksek hızlı tren hatlarıyla entegrasyon planlanıyor. Pakistan’da, Ketta’dan İslamabad’a uzanan hatların kapasitesinin artırılması için yatırımlar yapılacak. Projenin, 2026 sonuna kadar test seferlerine başlaması hedefleniyor.
• Ekonomik ve Stratejik Etki: ECO treni, sadece yük taşımacılığı değil, aynı zamanda yolcu taşımacılığı için de kullanılacak. Örneğin, İstanbul’dan İslamabad’a yaklaşık 6.500 km’lik mesafe, trenle 5-7 gün sürecek ve deniz taşımacılığına kıyasla daha ekonomik olacak. Bu hat, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru (CPEC) ile Uluslararası Kuzey-Güney Taşımacılık Koridoru’nu (INSTC) bağlayarak İran’ı bölgesel bir lojistik merkezi haline getirebilir.
• Kültürel ve Turistik Potansiyel: Tren hattı, tarihi İpek Yolu’nun modern bir versiyonu olarak görülüyor. İstanbul’daki Ayasofya ve Topkapı Sarayı’ndan Tahran’daki Gülistan Sarayı’na, oradan Pakistan’daki Badşahi Camii’ne uzanan bir kültürel yolculuk sunacak. Turizm şirketleri, bu rota için özel “kültürel tren turları” planlamaya başladı bile.
• Çevresel ve Teknolojik Yenilikler: Proje, yenilenebilir enerjiyle çalışan hibrit tren teknolojilerini entegre etmeyi planlıyor. İran ve Pakistan, güneş ve rüzgar enerjisiyle desteklenen tren istasyonları kurmayı tartışıyor. Ayrıca, dijital biletleme ve gerçek zamanlı lojistik izleme sistemleri, hattın verimliliğini artıracak.
• Zorluklar ve Çözüm Önerileri: Bölgedeki jeopolitik gerilimler ve altyapı eksiklikleri projeyi zorlaştırabilir. Ancak, İran’ın Çabahar Limanı ile Pakistan’ın Gvadar Limanı arasında deniz bağlantılarının güçlendirilmesi ve sınır geçişlerinde park kapasitesinin artırılması, bu hattın lojistik zincirini destekleyecek. Türkiye’nin demiryolu uzmanlığı da projeye teknik katkı sağlayacak.
İş Forumu ve Ticaret Verileri
Toplantının yan etkinliği olarak düzenlenen İran-Pakistan İş Forumu’nda, İran Ticaret Odası Başkanı Samad Hassanzadeh, Pakistan’ın 70 milyar dolarlık ithalat pazarında İran’ın sadece 3 milyar dolar pay aldığını, bu durumun büyük bir potansiyeli işaret ettiğini belirtti. İki ülke, tarım, gıda güvenliği ve teknoloji alanlarında iş birliğini artırmak için somut adımlar atmayı planlıyor. Örneğin, İran süt ürünleri ve meyve ihracatını artırırken, Pakistan İran’ın mısır ve pirinç talebini karşılayacak.
Sonuç
İran ve Pakistan, 10 milyar dolarlık ticaret hedefiyle ekonomik bağlarını güçlendirme yolunda kararlı. İslamabad-Tahran-İstanbul ECO treni, sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel ve stratejik bir köprü olarak bölgenin geleceğini şekillendirebilir. Projenin başarısı, altyapı yatırımları ve bölgesel iş birliğine bağlı olacak.
Kaynak: Tehran Times, ECO Resmi Raporları, Bölgesel Ulaşım Analizleri
