Rusya-Ukrayna Cephesinde Hareketli Saatler

Trump Ekibi Donbas’ta Geri Çekilme İstiyor: Kyiv’den Net Ret

Ukrayna Barış Müzakerelerinde Kritik Dönemeç

ABD Başkanı Donald Trump’ın ekibi, Ukrayna-Rusya savaşını hızla sonlandırmak amacıyla Donbas merkezli tartışmalı bir planı masaya koydu. Ancak Washington’dan gelen bu teklif, Kyiv tarafından açık ve sert bir dille reddedildi.

ABD’li müzakerecilerin sunduğu taslağa göre Ukrayna, Donetsk bölgesindeki birliklerini geri çekecek; Rusya da aynı bölgeye girmeyecek ve Donetsk ile Luhansk’ı kapsayan alan “askerden arındırılmış bölge” ilan edilecek. Washington bu bölgeyi bir “serbest ekonomik alan” olarak tanımlarken, Moskova “demilitarize bölge” ifadesini tercih ediyor. Kyiv içinse bu planın anlamı net: toprak kaybının fiilen kabulü.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, Perşembe günü yaptığı açıklamada teklifi kamuoyu önünde kesin bir dille reddetti. Zelensky’nin karşı önerisi ise mevcut cephe hatlarının dondurulması yönünde:

“Ukrayna çekilecekse, Rusya da aynı mesafede geri çekilmeli. Aksi hâlde hiçbir anlaşma olmaz.”

Trump–Putin Teması ve Moskova’nın Şartları

Bu teklifin arka planında, Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ile Jared Kushner’in Salı günü Moskova’da Vladimir Putin’le yaptığı yaklaşık 5 saatlik görüşme bulunuyor. Putin, planı bir “çerçeve” olarak değerlendirebileceğini belirtirken, Rusya’nın hak iddia ettiği tüm bölgelerden Ukrayna’nın tamamen çekilmesini şart koştu.

Hafta sonu ise Ukraynalı müzakereciler, ABD’li muhataplarına Donbas dahil olmak üzere toprak tavizlerinin kesin olarak masadan kalktığını iletti.

Zelensky’den Referandum Resti

Zelensky, ABD’nin “ekonomik bölge” fikrine karşılık, Donbas’la ilgili herhangi bir düzenlemenin ancak halk oylamasıyla kabul edilebileceğini vurguladı. Kyiv’in son taslağı, sınırlı bir ekonomik düzenlemeye kapı aralasa da egemenlikten ve toprak bütünlüğünden taviz vermiyor.

Trump’ın “Noel’e kadar anlaşma” baskısına karşı Zelensky’nin mesajı net:

“Teslimiyet olmayacak. Ukrayna’nın geleceğini Ukrayna halkı belirleyecek.”

Avrupa Alarmda: Berlin Hattı

Almanya, Fransa ve İngiltere, Trump planının NATO dengelerini sarsacağı endişesiyle devreye girdi. 15 Aralık’ta ABD elçileri Berlin’e ulaştı ve yeni bir müzakere turu başladı. Avrupa’nın Washington’a ilettiği üç kırmızı çizgi dikkat çekiyor:

1. Sınırlar zorla değiştirilemez

2. Ukrayna ordusu küçültülemez

3. NATO üyeliği Ukrayna’nın egemen hakkıdır

Avrupalı liderler, Donbas’ın fiilen Moskova’ya bırakılmasının NATO sınırlarının zorla yeniden çizilmesi anlamına geleceğini ve bunun kıta genelinde bir domino etkisi yaratacağını vurguluyor.

Sahadaki Denge: Savaş Bitmedi

Rusya hâlihazırda Ukrayna topraklarının yaklaşık %20’sini işgal etmiş durumda. Ancak Kyiv, son günlerde savaşın coğrafyasını genişletti. Ukrayna’nın Hazar Denizi’nde, cephe hattından yaklaşık 600 mil uzaklıktaki Rus petrol platformlarını vurması, Moskova’nın enerji altyapısını hedef alarak müzakere masasındaki dengeyi değiştirdi.

Son bir haftada Ukrayna’nın 18 Rus askeri ve enerji tesisini hedef aldığı bildiriliyor. Bu saldırılar, Putin’in “güçlü pozisyon” söylemini zorlarken, Ukrayna’nın savaşma kapasitesinin hâlâ yüksek olduğunu ortaya koyuyor.

Asıl Soru: Washington Ne Yapacak?

Uzmanlara göre mesele artık Ukrayna’nın direnci değil; ABD’nin Kyiv’i masaya zorla oturtup oturtmayacağı. Trump ekibinin, ekonomik ve askeri yardımları kesme tehdidini bir baskı aracı olarak kullandığı belirtiliyor. Zelensky ise bu yaklaşımı açıkça “şantaj” olarak nitelendiriyor.

Kasım sonunda sızan Trump’ın 28 maddelik barış planı, Donbas tavizleri, Ukrayna ordusuna asker sınırı ve tarafsızlık şartı içeriyor. Eleştirmenler bu planı “Rusya’ya stratejik hediye” olarak tanımlıyor.

Sonuç

Berlin’den çıkacak sinyaller, yalnızca Ukrayna savaşının değil, Avrupa güvenlik mimarisinin geleceğini de belirleyecek. Trump’ın “önce Amerika” ve kuralsız dünya yaklaşımı hayata geçerse, Avrupa’nın NATO’yu yeniden düşünmek zorunda kalacağı açık.

Gözler şimdi Berlin’de.

Kaynaklar: AP, Al Jazeera, Clash Report, bölgesel diplomatik kaynaklar